بورس چیست؟

بورس بازاری دیجیتالی است که در آن انواع اوراق بهادار (سهام، حق‌تقدم سهام،‌ اوراق خزانه، انواع گواهی‌های سپرده کالایی، انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و …) معامله می‌شود. این بازار بزرگ به چهار زیر مجموعه «بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی» تقسیم شده که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

انواع بازار بورس در ایران:

بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار، انواع دارایی‌های مالی نظیر سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و… خریدوفروش می‌شود. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران با استفاده از معیار‌هایی مانند شفافیت، نقدشوندگی، درصد سهام شناور آزاد، سودآوری و… به دو دسته بازار اول و دوم تقسیم می‌شوند. بازار اول خود به دو قسمت اصلی و فرعی تقسیم می‌شود که تفاوت شرکت‌های حاضر در این تابلو‌ها در مواردی همچون میزان سرمایه ثبت شده، تعداد سهامداران، درصد حقوق صاحبان سهام و… است.

فرابورس ایران

مهم‌ترین وظیفه شرکت فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را پیدا نکرده و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند. در همین راستا رویه پذیرش شرکت‌ها به گونه‌ای است که با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته باشند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود. لازم به ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر، بر تمام فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت دارد.

بورس کالا

بورس کالا بازار منسجمی است که تعداد زیادی از تولیدکنندگان، کالای خود را در آن ارائه می‌کنند. کالای مربوطه پس از بررسی‌ و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌شود. در این بازار معمولاً کالاهای خام و فرآوری نشده مانند فلزات، پسته، زعفران، و… دادوستد می‌شوند. یکی از مزایای این بازار، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند.

بورس ‌انرژی

این بازار بستری برای انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و غیره) و اوراق بهادار مبتنی بر آن‌هاست. بورس انرژی نیز مانند سایر بورس‌ها یک بازار رقابتی است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده در آن حضور دارند که در اثر معاملات آن‌ها، قیمت حامل‌های انرژی به تعادل می‌رسد. بورس انرژی دارای سه بازار «فیزیکی»، «مشتقه» و «فرعی» است.